Orion INSUBen arkeologokoek XVI. mendeko bi pinaza eta ontzi handixeago bat, zabra bat itxura, aurkitu dituztela, au-kera handiagoa izango dugu ontzi tipologia hauek hobeto ezagutzeko. Aurkikuntza hauek aztertu eta ateratzen diren e-maitzek, iturri dokumentaletatik heldutako informazioaz osaturik, garai honetako pinazen e-zaugarriei buruzko oso ideia ze-hatza eskainiko digute. Osteran-tzean, XV. mendeko Urbietako ontziaren eta XVI. mendeko Oriokoen arteko azterketa konparatiboarekin modua izango dugu batez ere gure itsas kulturan gertatu diren aldaketa teknologiko garrantzitsuak eza-gutzeko eta horiek behar bezala ulertzeko. © José Lopez

Jouve-ren Atlaseko XVII. mendearen bigarren erdialdeko ontzi honek, barque gisa aurkeztua bera, aurreko hamarkadetako pleit-pinazaren ezaugarriak ditu. Trantsizio garai horretan, Atlantiko aldeko kostaldean, pinaza terminoaren ordez txalupa erabiltzen hasiko dira. Aldaketa txiki batzuk gertatuko dira; ontziak gero eta estilizatuagoak izango dira, eta baita arinagoak ere. Baliteke portuko instalazioetako hobekuntzak, ohikoa berau garai horretan, ontzi hauen egitura-fintzea bultzatzea, murriztu egingo zen eta kostaldean zamalanetarako hondartu beharraren maiztasuna. Akitaniako kostaldean, berriz, terminoa erabiltzen segituko zuten, eta gaur egun ere Arcachongo badian pinasse hitza erabiltzen dute hango bertako ontzi mota bat izendatzeko. © José Lopez

Gernikako portuko eszena, XV. mendearen bigarren erdialdekoa. Pinaza bezalako ontziei esker, gaur egun barrualdekotzat ditugun herrietako asko itsas portuak ziren, ontziak horietaraino heltzen ziren eta itsasgora baliatuta. Gipuzkoan, garai horretan antzeko eszenak ikusiko genituen Errenteria, Hernani, Usurbil eta beste hainbatetan. © José Lopez