Ez zuen oraindik egunargitu. Galeasenua igaro genuen. Eguzkia, gorriska, hodeiertz griseska baten gainetik irteten hasi zen. Astiro, zerua bioleta bihurtu zen eta denbora tarte luze batean zehar olatu luzako itsaso baten astro handiak markatutako urre eta zilarrezko bidea jarraituz ibili ginen. Urrutira, Getaria ilun ageri zen. Nik gogartetsu eta pentsakor samar begiratzen nion. Beharbada, nire iraganaren deia, zegoeneko betirako argiezina, zen. Agian, nire haurtzaroko oroimen nahasien distirak ziren. Etxean arditutako istorioenak. Nire odolaren zati garrantzitsu bat Getariakoa da. Hori dela eta, Getariak, bide eta oroimenean azaltzen den guztietan, herrimin berezi bat sortarazten dit.
Baina Getariak badu ere denbora igaro ahala mitiko bihurtu den galtzara bat. "Kostaldeko Galtzara" deitutakoaz ari gara, erromatarrek eraiki omen zuten eta Bidasoako estuariotik urrutiko Galiziaraino zihoan ibilbide harritsuaz hain zuzen. Oraindik, bideune luze samar batean zehar Zarauzko hiribildutik Getaria eta Askizuraino jarrai daiteke. Hareharriz eraikita dago, batzuetan bi metro baino gehiagoko zabalera duelarik. Laborantza lurren, baserrien eta txakolina lantzeko mahatsa heltzen deneko mahastien artetik doa. Bide handi hori Getariatik igarotzen zen, alde batean San Salvadorreko eliza parrokiala utziz. Tenplu gotiko bikain horretako koruan, XIV.mendean, Gipuzkoako gaur egungo lurraldea sortu zen eta bere bataio-harrian itsas bizitzaren motiboak daude jasorik.
San Prudentzioren mendebaldean, mendixka luze batean, Askizuko auzoaldea ikus daiteke. Auzo horren bihotza San Martin de Tours izeneko eliza da, Gipuzkoako landa-eliza gotikorik interesgarrienetarikoa alegia. Urte askotan ahaztuta utzi ondoren aurri egoeran zegoela, ia erabat konpondu zuten, errestaurazioak bere leihateak, ganga, aldareak eta irudiak errebaloratu zituelarik. Zaindu zuten gizakiek antzinako edertasuna itzuli zioten, behar bezala egokituz. Horretarako harria xehetu, jatorrizko bataio-harria artatu eta guruzpide bikain bat eta San Martinen taila bat berreskuratu ziren.
Itsasora, Zumaiako "barrara" zabalik dagoen plazaren beste aldean, Benta baserria dago. Etxe honek adierazten digunez, bertatik jarraitzen zen Zumaiako ibiranzko bide eta galtzara. Ibi honetan Santiago ermita zegoen. Gainera, parajea Ignacio Zuloagak erosi zuen, denborarekin bere izena duen museoa instalatu zelarik bertan. Zumaiako itsasadarraren aurkako ertzean, Kresala etxean, Julio Beobide eskultorearen museoa dago.
Zarauztik Zumaiaraino, "Getariako Galtzara" mitikoan zehar ibili gara. Aipatu dugun bezala, bere bideunerik garrantzitsuena Getariako hiribilduaren eta San Prudentzio ermitaren artean geratzen dena da.
