Beste bedeinkapen mota bat ere ematen zen eliz aurrean antzinatik, aziendaren eta animalien bedeinkazioa, hain zuzen ere. Askoz berriagoa da automobilak bedeinkatzeko erritua, apaiza eliz atarira irtenda, gainjantziaz, akolitoak lagun dituela.

Era berean ohitura handia izan zen elizgizonek udal agintariei atarian harrera egitea, elizan jai edo elizkizun nagusiak ospatzen zirenean. Oraindik gordetzen da ohitura hori Andre Mariaren Jasokunde egunean, udal segizioa Salbea errezatzeko elizara iristen denean.

LEHENENGO ZEREMONIA: BATAIOA.

Eliza Katolikoan, bataioa, 1970. urtera arte, 1614an aldarrikatutako errituari jarraiki egiten zen. Haren arabera, apaiza soinean gainjantzia zeramala ateratzen zen elizatik, akolitoa lagun, eta lehen zeremonia eliz atarian egiten zen. Hasi aurretik, apaizak egiaztatzen zuen ea zein parrokiatakoak ziren, eta elkarrizketa bat izaten zuen aita-ama pontekoekin, aldez aurretik katekumenotza egiten zela kontuan hartuta. IV. mendetik VI. mendera bitartean apaizak hiru aldiz egiten zuen putz haurraren aurpegian, deabruaren mesprezuz. Ondoren, gurutzearen seinalea egiten zion bekokian eta bularrean, eta gero eskua buru gainean ipini, Elizak Jainkoaren babespean hartzen zuela adierazi nahian. Jarraian gatza ematen zion, eukaristiaren eta zerutar otoruntzaren aurrerapen gisara, eta horrela bukatzen zen eliz atariko zeremonia. Ataritik ateratzean oraindik gordetzen den beste erritu bat da aita-ama pontekoek zain dauden haurrei konfiteak, gozokiak, fruitu lehorrak edo txanponak "arranpulu" botatzea.

HILETA ERRITUEI LOTUTAKO GUNEA.

Tradizioaren eta ohituren indarrak sakoneko eragina izan du betidanik Gipuzkoa osoan; horregatik, eliz atarietako gizarte gune horrek historian zehar iraun du manerak eta errituak denboran zehar transmititzeko leku gisa. Hildakoak eliz inguruan lurperatzeak "zimitorio" izena eman zion eliz atariari, eta izen horrek bizirik iraun du, izan ere, herritarrek atari aurrean egiten zituzten bilerak aipatzerakoan, elizako hilerrian edo "zimitorioan" egiten zirela esaten zen. Modu berean gordetzen da gorpua eramateko hileta zeremonian segizioak azken geldialdia elizako ate nagusian egitea, gorpua atarian utzita, mahai baten gainean edo andetan; mahaia, batzuetan, harrizkoa izaten zen, eta horregatik esaten zitzaion "hil harria", Elosuko San Andres elizaren ondoan dagoena bezalakoa. Bien bitartean eliz barruan hileta elizkizunak egiten ziren. Era berean, badakigu heriotzaren inguruan eratutako elkarteek -ermandade eta kofradiek- eliz atarian itxaroten ziotela segizioari. Antzina, ohikoa izaten zen segizioko parte hartzaileek opariak eramatea; eta, emakumeek otarretxo banatan opariak zeramatzatela, kandelak pizten ziren eliz atarian, apaizak errespontsua errezatu bitartean. Erritu hori argiaren esanahiari egozten zaio, eta beste bizitzarako bidean "biderakoan" argi egiteko da, baina beste batzuetan arimari argi egiteko hilobiaz haraindiko bere bizitzan.

Gaur egun, oraindik, leku batzuetan, apaizak eliz atarian hartzen du gorpua, bertaratutako batzuk lagun dituela, eta han otoitz bat eginda, segizio txiki bat antolatzen da presbiterioraino: aspaldian hildakoaren etxetik oinez etortzen zen segizioaren aztarrena da hori. Herri batzuetan ahaideak ez ziren sartzen elizan: atean gelditzen ziren hildakoarekin batera, negar-kantariak edo hiletariak lagun, eta eliz barruan beste senitarteko batzuk egoten ziren haien ordez. Opariak ere eliz atarian utzi ohi zituzten, eta mezatan eskaintza iristen zenean, orduantxe sartzen zituzten elizara. XVII. mendeko iturri historikoek adierazten dutenez, antzina ohikoa izaten zen opari nagusitzat animalia bat eramatea, normalean ahari bat edo idi pare bat, segizioaren buruan joaten zena, edo zerraldoaren ondoan. Elizara heltzen zirenean, horman propio iltzatutako uztai batean lotzen zituzten animaliak. Uztai hori oraindik ere badago eliz atari batzuetan, Aizarnazabalgoan, esaterako, non aberea honela ekarri ohi zuten: aldean zeramatzala parrokiak utzitako gainjantzia eta adar bakoitzean ogi errosko bana. Hileta elizkizunen mailaren arabera balioztatzen ziren eskaintzak. Hala, XVIII. mendean egiaztatuta dago hileta handietan idi bizi bat ere eramaten zutela oparitzat, eta elizkizunak bukatutakoan atzera baserrira itzultzen zela, pisuagatik zegokion diru kopurua ordaindu eta gero; dirua apaizari ematen zioten, hiletetan izandako arduraren ordainetan. XIX. mendean ere etxe garrantzitsuren bateko jauna edo andrea hiltzen zenean, usadio bera errepikatzen zuten, eta segizioan animaliak eramaten zituzten: idiak -galako jantzita-, aldean manta beltza, urrezko gurutzea eta txintxarriak zituztela; edota zekor eder bat, adarretan loreak eta errosetak zeramatzana; baita ere, ahariak, harakaiak edo hegaztiak, elizako sarrera nagusiraino eramaten zituztenak. Nahiz eta Batzar Nagusiak eta Gaztelako Kontseilua erritu hori kentzen ahalegindu ziren, egiaztatuta dago, artean 1917an egiten zela, Zumaiako Oikia auzategian, usadio zaharraren arabera apaindutako idiaren eskaintza hori.

Hiletaren ondoren, zenbait lekutan, otordutxo batera -ogia eta ardoa- gonbidatzen zituzten zenduaren senitartekoek hiletara joandakoak, eta hura ere eliz atarian zerbitzatzen zuten, hileta meza bukatzen zenean. Baditugu lekukotzak Zerain eta Zegamako herrietan hala izaten zela. Errituzko otordu horrek "karidadea" zeritzan. Partiketan nor bere sexukoez arduratzen zen, eta denak paretari bizkar emanda jartzen ziren, biribilean, ahopean hitz eginez. Orduan, herriko alkateak -ahukuan beti buru egiten zuenak- bukatu zutela ikusten zuenean, txapela erantzi, eta otoitzean hasten zen, ozenki, erreguak eginez. Errituzko otordu horri Oiartzunen "hamaiketako" esaten zioten, eta Getarian, berriz, "seixiak". Era berean, badakigu XX. mendearen hasieran, zerraldoa eramaten zutenei edo andariei, herri batzuetan, platerkada bat bakailao ematen zietela eliz atarian. Oiartzungo elizako arkupeetan errespontsuak ere errezatzen zituzten Domu Santu egunean edo Arimen egunean, meza nagusiaren ondoren, eta emakumeek, atera ahala, boneteetan txanpon batzuk uzten zituzten. Badakigu baita ere, Karrantzan, elizako arkupean egiten zela meza hori. Liturgia bukatutakoan akolitoak eliz atarian bertan apaizen zain egoten ziren, eta orduan, diru bilketan egokitutako txakur txikiak botatzen zituzten.